LINCOLN

28.02.2013

LINCOLN ( Steven Spielberg / 2013)

Her sene olduğu üzere yılın bu ayında Amerika Birleşik Devletlerinde verilen Akademi ödülleri, yaygın adıyla Oscar ödülleri sinemaya ilgi duyan herkesin gündemini belirliyor. Bu konuda fikirler, düşünceler havalarda uçuşuyor. Köşe yazıları yazılıyor, haberler yapılıyor. Tabii pek çok spekülasyon da oluyor. Sanıyorum bu sene en iyi erkek oyuncu dalında Oscar ödülünü Daniel Day Lewis’in alacağı bu spekülasyonların dışında kaldı. Film gösterime girdiği andan itibaren hemen herkes oyuncunun bu ödülü hak ettiğini dile getiriyordu. Tabii bu durum Daniel Day Lewis için artık neredeyse olağan. 1989 yılında ilk Oscar’ını Benim Sol Ayağım’daki performansıyla kazanan oyuncu, 2007 yılında rol aldığı Kan Dökülecek ile Oscar ödüllerini ikiye çıkardı. Lincoln’deki performansıyla üçüncü Oscar’ını da alarak tarihe geçti. Dolayısıyla film, oyuncu Daniel Day Lewis’in başarısıyla taçlandı. Peki filmin diğer nitelikleri nasıl? Gelin şimdi bunlar hakkında konuşalım.

Amerika Birleşik Devletlerinin 16. Başkanı Abraham Lincoln için başkanlığının son dönemleri sıkıntılı ve yıpratıcıdır. Çünkü, 1861-1865 yılları arasındaki iç savaş pek çok can kaybına yol açmıştır. Ülke hem ekonomik olarak hem de siyasi olarak çalkantılı bir dönemden geçmektedir. Savaşın sona ermesinin beklendiği dönemde, savaşın asıl çıkış nedenlerinden biri olan kölelik konusu kabinede de Lincoln’ün anayasaya eklemek istediği 13. Madde nedeniyle tartışılmaya başlanır. Lincoln köleliğin kaldırılmasını içeren bu ek madde konusunda ısrarcıdır. Ancak, bu o kadar kolay olmayacaktır. Filmin yönetmeni Steven Spielberg. Şunu kabul etmek gerekiyor ki konusu ne olursa olsun hangi Spielberg filmine gidersek gidelim biliyoruz ki belli bir standartla karşılaşacağız. Nedir bunlar? Öncelikle çok büyük bir prodüksiyon. İyi oyuncular, iyi senaryo, filmin konusuna göre aksiyonu, efekti bol, kurgusu düzgün ve çoğunlukla da uzun filmler izleyeceğimizi bilerek gidiyoruz onun filmlerine. Yönetmenin biyografilere ilgisinin olduğunu da söyleyebiliriz. Sizin de hatırlayacağınız üzere Shindler’in Listesi, Münih, Sıkıysa Yakala gibi gerçek öykü ve kişilere dayanan filmler de çekmişti daha önce. Lincoln de bu listeye eklendi. Tabii film Lincoln’ün tüm yaşamını konu edinmiyor. Lincoln’ün ikinci kez başkan seçildiği dönemde, iç savaşın bitmek üzere olduğu bir zamanda geçiyor ve asıl konu köleliğin kaldırılması. Konu elbette önemli. Tarihi bir figüre dair bir film izlemek de meraklısı için elbette ilginç. Ancak film fazlasıyla Amerikan. Amerika Birleşik Devletlerinin tarihine  aşina değilseniz bağlantıları, ilişkileri kurmak biraz zor olabilir. Üstelik söz konusu bir savaşın sonlandırılması ve bir ek maddenin anayasaya eklenmesi olunca filmin anlatısında söz, görüntüden daha belirleyici oluyor. Bu da filmi takip etmeyi güçleştiren unsurlardan bir diğeri. Kuşkusuz, biraz önce sözünü ettiğim Spielberg standartları nedeniyle yine kostüm, dekor açısından başarılı, dönemin atmosferini yansıtan, detayların atlanmadığı bir film var karşımızda. Ama bana göre filmi önemli kılan sinemasal  özellikleri değil, seçtiği konu ve verdiği mesaj. Filmi izlerken “Acaba başkan Obama bu film hakkında ne düşünüyor?” diye düşünmeden edemedim.

Evet filmde Daniel Day Lewis performansıyla başarısını kanıtladı. Tabii burada şunu da belirtmek gerek; örneğin benim Başkan Lincoln ile ilgili dağarcığımda hiçbir bilgi yoktu. O nedenle Lincoln gerçekten böyle mi yürürdü, bu şekilde oturup, bu şekilde mi konuşurdu karşılaştırma, kritik etme şansım yok. Ama fiziksel olarak büyük bir benzerliğin yaratıldığını ve oyuncunun da iyi bir performansının olduğunu görebiliyoruz. Öte yandan filmde diğer oyuncuların da özenle seçilmiş olduğu belli. First Lady’i canlandıran deneyimli oyuncu Sally Field ve büyük oğulları Robert Lincoln’ü canlandıran son dönemlerin yükselen ismi Joseph Gordon Levitt, senatör Stevens’ı canlandıran Thommy Lee Jones başta olmak üzere neredeyse tüm oyuncular karakterlerinin hakkını veriyorlar. Filmin ritmi düşük. Amerika Birleşik Devletlerinin siyasi tarihindeki önemli bir olayı konu ediniyor olmasının da bunda etkisi büyük elbette. Dolayısıyla filmin 3 saate yakın süresini izlerken hissediyorsunuz.

Kısaca Lincoln, özellikle Daniel Day Lewis’in performansını izlemek adına gidilebilecek bir film. Ama yinelemem gerekirse fazla Amerikan. Dolayısıyla,  Amerika Birleşik Devletlerinin tarihine ilgi duyuyorsanız belki sizin için ilginç olabilir.