45 YIL / 45 YEARS

01.10.2015

45 YIL / 45 YEARS (Andrew Haigh/2015)

Uzun bir aradan sonra tekrar birlikte olmanın mutluluğunu yaşıyorum. Ülkemizin geçtiği bu çok zorlu dönemde sanat sığınabileceğimiz en güvenli limanlardan biriyken, bu zorlu dönem film festivallerini de etkiledi. Ya ertelendiler ya da iptal edildiler. En kısa sürede esenlik dolu günlere kavuşmamızı diliyorum. Sonbaharın kendini yoğun biçimde hissettirdiği şu günlerde, hayatlarının sonbaharında olan bir çiftin öyküsü Başka Sinema kapsamında şehrimizde gösterimde. Yönetmenliğini Andrew Haigh’in yaptığı 45 yıl bu sene gerçekleştirilen 17. Uluslararası Eskişehir Film festivalinin programında da yer almıştı. Şimdi hep yaptığımız üzere filmin konusuna değinelim. Ardından da diğer detaylar üzerinde duralım.

Kate ve Geoff köpekleriyle şehrin karmaşasından uzakta, kendi hallerinde yaşamlarını sürdürmekte olan bir çifttir. Çift evliliklerinde 45 yılı geride bırakmıştır ve Kate bu özel yılı bir partiyle kutlamak istemektedir. Parti hazırlıkları sürerken, Geoff’e gelen bir mektup tüm dengeleri alt üst eder. Geoff’in yıllar önceki sevgilisi İsviçre Alplerinde ölü olarak bulunmuştur. Bu ilişkiden hiç söz etmemiş olan Geoff’in acaba sakladığı başka sırları da var mıdır? 45 Yıl, David Constantine’nin kısa öyküsünden uyarlanmış. Senaryo açısından yalın ama oldukça başarılı bir iş var ortada. Öte yandan, bence filmin en ayırt edici özelliği başrolleri 69 yaşında Charlotte Rampling’in ve 78 yaşındaki Tom Courtenay’ın paylaşıyor olması. Şunu kabul edelim; özellikle ana akım sinemada izlediğimiz filmlerde, filmin türü ne olursa olsun, karakter iyi ya da kötü olsun, perdeye yakışan, konvansiyonel güzellik ve yakışıklılık ölçütlerine uygun, genç oyuncuları başrollerde izliyoruz çoğunlukla. Yaşını almış oyuncular ise ya genç bir oyuncuyla başrolü paylaşıyor ya da yan rollerde kendilerine yer buluyor. Sistem bu konuda oldukça acımasız. Tamamen iki yaşlı insan ve yaşlılık üzerine odaklanan filmlere ise nadiren denk geliyoruz. Bu konuda en güçlü örnek, Michael Haneke’nin 2012’de çektiği filmi Amour’dur.

İleri yaşlardaki karı kocanın hastalık karşısında değişen yaşam koşulları gibi gayet indirgemeci biçimde özetlenebilecek olan Amour, felsefi olarak derin mesajlar içeren bir filmdi. Kanımca, aynı güçte olmasa da 45 Yıl da görünenden ötesini anlatan bir film. Bir ömrü birlikte geçirdiğiniz insanın hala hiç bilmediğiniz sırlarının olması ve bu sarsıcı gerçekle yüzleşmek ve başa çıkmaya çalışmak hayli zor. İşte 45 Yıl dingin bir anlatımla ama bir o kadar da izleyicisini huzursuz ederek bu duyguları yansıtıyor perdeye. Elbette bu noktada oyuncular ciddi önem taşıyor. Eşinin sırrını öğrenen Kate rolünde izlediğimiz Charlotte Rampling tutumlu, hiç bir abartısı olmayan bir performansla Kate’in şaşkınlık, merak, güvensizlik ve kıskançlık açmazını izleyiciye aktarıyor. Berlin ve Edinburgh Film Festivallerinde en iyi kadın oyuncu ödüllerini almış olması da bu düşüncemi pekiştiriyor. Ona eşlik eden Tom Courtenay de oldukça başarılı.

45 Yıl’da anlatım dili oldukça başarılı. Filmin başında duyduğumuz ve belli aralıklarla yinelenen sesi merak ediyor, film ilerledikçe anlamaya başlıyoruz. Aksiyonu bol, geniş kadrolu bir film olmamakla birlikte seçilen mekanların verdiği yaşanmışlık duygusu, yağışlı ve soğuk havanın Kate ve Geoff’in hem yaşına hem de yaşadıklarına uyumu görsel olarak haz veriyor.

Kısaca, ana akım sinemanın alıştırdığı anlatımdan biraz uzaklaşmak, farklı temsillere sahip bir film izlemek isterseniz, çıktığınızda kendi yaşamınızı ve ilişkinizi de sorgulatacak olan 45 Yıl’ı izlemenizi salık veririm.